Weel langs de Scheldedijk in de polder van Kruibeke-Bazel-Rupelmonde

Vroeger voelden we het intuïtief aan, dat het landschap goed is voor de gezondheid. Getuige daarvan de vele sanatoria die tijdens het interbellum opgericht werden in de bossen ten zuiden van Brussel, aan zee of in de groene Kempen. Een paar decennia later waren we het even vergeten: we konden vliegen naar de maan, en elke ziekte oplossen met één of ander pilletje. Waarvoor hadden we onze omgeving nog nodig als we wetenschap en technologie tot onze beschikking hadden? Na weer een sprong van enkele tientallen jaren herontdekken we de positieve effecten van het landschap op zowel onze fysieke als mentale gezondheid. En wat meer is: wetenschappers weten nu wat de effecten precies zijn en kunnen deze ook (deels) verklaren! Dat planten de lucht zuiveren is al langer geweten. Dat heeft niet alleen te maken met de zuurstof die ze produceren, maar ook met de geur die ze verspreiden. Deze is afkomstig van fytonciden, minuscule oliedeeltjes die planten afscheiden als afweermechanisme tegen virussen, schimmels en ziekten. Deze ‘natuurlijke pesticiden’ desinfecteren als het ware de lucht, maar hebben ook positieve effecten op ons lichaam. Elke plant heeft zijn eigen geur en dus ook de werkzame fytonciden verschillen per boomsoort/plantensoort. Zo zorgen de fytonciden van linde en berk ervoor dat de luchtwegen verwijden waardoor ademhaling makkelijker wordt. In een bos vermengen alle verschillende fytonciden zich tot de typische ‘boslucht’. Het inademen van boslucht verlaagt de stresshormonen in ons lichaam, activeert het parasympatisch systeem (waardoor we ons meer ontspannen gaan voelen), verlaagt de hartslag en activeert het immuunsysteem. Vooral naaldbomen scheidt veel fytonciden af. Vandaar dat naaldbossen zo heerlijk geuren. Die geuren zijn sterk verbonden met het emotiecentrum van ons brein en roepen zo makkelijk herinneringen op. De geur van naaldbossen voert mij bijvoorbeeld terug naar zorgeloze zomers, kamperen met de jeugdbeweging en kampvuren. Die positieve herinneringen zorgen voor een instant geluksgevoel, iets dat veel mensen ervaren bij het ruiken van boslucht of zeelucht. Als de geur van planten je niet gelukkiger maakt, kan het ook helpen om in de aarde te wroeten. Tuinieren bijvoorbeeld. Bodembacteriën zorgen er namelijk voor dat serotonine (gelukshormoon) vrijkomt in de hersenen. Bovendien activeren ze ook het immuunsysteem en versterken ze zo onze weerstand. Ook onze mentale gezondheid vaart er wel bij als we in het landschap vertoeven. Tijd doorbrengen in natuurlijke omgevingen verhoogt het probleemoplossend vermogen, het kortetermijngeheugen en de concentratie. Het effect op dit laatste blijkt zo groot te zijn dat een dosis natuur ook symptomen van ADHD vermindert! Dat komt omdat bomen en planten prikkelarm zijn: ze brengen het aandachtssysteem in onze hersenen tot rust, waardoor we onze aandacht gerichter kunnen inzetten. Zelfs alleen maar kijken naar groene elementen, vanuit het raam of naar foto’s hier op de beeldbank, zorgt voor een, weliswaar kleine, aandachtsboost. Het goede nieuws is dat je niet naar de ‘grote natuur’ moet of moet bosbaden om van de genezende kracht van het landschap te kunnen genieten. Onderzoek toont aan dat verschillende landschappen zee, bos of open plekken, vergelijkbare effecten hebben op lichamelijke en psychische klachten. En zelfs het groen van een park, een laan of gewoon je tuin heeft dezelfde werkende eigenschappen! #natuur