Steenkoolmijn van Beringen

Weer een veel te hectische dag achter de rug? Een veel te saaie vergadering? Iedereen droomt op zo'n moment wel eens over controle over de tijd. Het is weinigen gegeven, maar de directies van de Limburgse steenkoolmijnen beschikten gedurende decennia daadwerkelijk over die macht. Van de jaren 1920 tot begin jaren 1950 voerden ze een erg paternalistisch en autoritair personeelsbeleid, met een enorme invloed op het leven in en rondom de mijn. Zelfs de tijd ontsnapte niet aan hun controle. De aanleiding was de ontoereikende dienstregeling van de NMBS voor de drie werkposten in de mijn. Arbeiders die te laat aankwamen op hun werk brachten de strakke organisatie van het werk in het gedrang. De Limburgse mijndirecties vonden evenwel een bijzondere oplossing voor de inefficiënte dagschema’s van de treinen. Ze pasten namelijk gewoonweg de klok aan om overeen te komen met het treinschema. In 1937 was het binnen de bedrijfsmuren (en daarmee ook binnen de tuinwijken) van de steenkoolmijnen van Winterslag, Zwartberg en Waterschei respectievelijk 35, 17 en 18 minuten vroeger dan elders in het land. Opvallend genoeg kwam het oorspronkelijke idee van de katholieke Centrale der Vrije Mijnwerkers die het in 1919 in haar eisenpakket had opgenomen: “ten behoeve der werklieden die van den kant Hasselt per trein komen, vragen wij dat de tijd van afgaan en opkomen met een kwartier zou vervroegd worden zoodat men den tijd zou hebben zich behoorlijk te zuiveren en den trein te nemen. Met de klok een kwartier op Winterslag bij te zetten, is dat reeds genezen.” Bron: Bart Delbroek. In de put. De arbeidsmarkt voor mijnwerkers in Belgisch-Limburg, 1900-1966. Hilversum, Verloren, 2016 (Maaslandse Monografieën, 79), p. 172.