#BeeldindeKijker - November 2024
Oude etagelinde bij de Grote Hofstede
Een uitzonderlijke etagelinde in een uitzonderlijk landschap De etagelinde in Mendonk, bij de hoeve Grote Hofstede in de Oostdonkstraat in Gent, staat er al eeuwenlang, mogelijk al sinds de 16de eeuw of vroeger. Een prachtige veteraanboom dus. Niet alleen de ouderdom van de boom is van groot belang, ook de ecologische waarde en de specifieke snoeivorm in etages horizontale vlakken waaronder het beter vertoeven was, beschut voor weer en wind, zijn uitzonderlijk. Een historische kaart door Horenbault uit de 16de eeuw duidt hier al een boom aan, mogelijk als ontmoetingsplaats. Dit illustreert duidelijk het historisch belang van de boom. Een echt pareltje om te koesteren dus. Onlangs ging ik er langs met ex-collega Daan Declercq, nu aan de slag bij Provincie Oost-Vlaanderen, om genetisch materiaal van de boom te oogsten. Daarmee kunnen we hem enten zodat later een nieuwe boom met hetzelfde genetisch materiaal kan geplant worden, moest dat ooit nodig zijn. Op die manier denken we nu al aan de toekomst. En als we op deze foto even verder kijken dan dit uitzonderlijke levende monument, is er nog veel meer te ontdekken. De etagelinde staat langs een lange populierendreef, de historische Mendonkse Dreef. Het is hier dat ik, heen en weer naar school fietsend, steeds een beetje meer onder de indruk raakte van het omliggende landschap. Je rijdt langs grote populieren die de Mendonkse Dreef flankeren, die aanvoelen als grote zuilen waartussen je af en toe ritmisch een glimp van open weilanden opvangt. Het is niet toevallig dat deze plek dienst deed als achtergrond voor de wondermooie film The Broken Circle Breakdown van Felix van Groeningen (genomineerd voor een Oscar als Beste Buitenlandse Film). Weliswaar voor de renovatie van de hoeve en het vervangen van een enkele dreefbomen. Gaandeweg leerde ik tijdens mijn opleiding als geograaf meer en meer van de geheimen van dit landschap kennen. Het gebied tussen de Zuidlede en de Moervaart, waar ik elke dag doorfietste als tiener, was niet zomaar een open gebied waar niemand woonde, met grote weilanden en akkers, doorsneden door lange dreven. Nee, de Moervaartdepressie is een van de grootste paleomeren ten zuiden van de Grote Dekzandrug. Die enkele meters hoge zandrug van ongeveer 90km lang, tussen Gistel en Verrebroek, vormde zich tijdens de Weichsel-ijstijd (70.000 - 13.000 jaar geleden) en sneed de afwatering van de Vlaamse vallei naar het noorden af. Dit verklaart waarom de Schelde in Gent een merkwaardige bocht naar het oosten maakt, richting Antwerpen. Hierdoor vormden zich verschillende ondiepe plassen (paleomeren) aan de voet van de dekzandrug (ongeveer tussen 15.000 en 14.000 jaar geleden). Door waterspiegelschommelingen zijn doorheen de tijd verschillende afzettingslagen terug te vinden in de bodem. Dit rijke bodemarchief is niet alleen vanuit geologisch en geomorfologisch oogpunt heel interessant. Ook voor paleo-ecologie en archeologie (met onder meer belangrijke prehistorische vindplaatsen) is het een schat aan kennis. Het is niet voor niets dat dit gebied deel uitmaakt van het nieuwe UNESCO Global Geopark Scheldedelta. Pas vanaf de 13de eeuw werd onder invloed van verschillende abdijen de Moervaartdepressie op grote schaal ontgonnen, gestructureerd door (turf)vaarten en grote, lange dreven, waarvan de Mendonkse Dreef (nu Oostdonkstraat genaamd op grondgebied Gent) er een is. Deze dreef is het zeker waard om eens door te rijden en te genieten van het ongelofelijke landschap van wereldbelang met terechte Oscar-allures. Annelies Van Caenegem #BeeldindeKijker – november 2024
Meer informatie over de afbeelding
